Krassus przeklęty. Uwagi o niefortunnym początku kampanii partyjskiej w 55 r. p.n.e.

Danuta Musiał

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy wiarygodności świadectw o klątwie rzuconej przez trybuna ludowego Ateiusa Capito, który chciał zakłócić wyjazd Krassusa z Rzymu (profectio). W przeciwieństwie do niektórych uczonych uważam to wydarzenie za prawdopodobne. Rytuał klątwy opisany przez Plutarcha jest błędnie klasyfikowany jako nielegalne praktyki magiczne. Sądzę, że było to „nieusankcjonowane zachowanie religijne”. Używam tego terminu w znaczeniu zaproponowanym przez C.R. Phillipsa III.


Słowa kluczowe


M. Licyniusz Krassus; Ateius Capito; klątwa; profectio

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bayet J., Les malédictions du tribune C. Ateius Capito, w: Hommages à G. Dumézil, Brussels, 1960 = Croyances et rites dans la Rome antique, Paris 1971.

Berthelet Y., “Deos spernere”. Lorsque les dieux romains vengent le mépris de leurs auspices et de leur puissance, „Arys. Antigüedad: Religiones y Sociedades” 2024, 22.

Berthelet Y., Gouverner avec les dieux. Autorité, auspices et pouvoir sous la République romaine et sous Auguste, Paris 2015.

Dionysius of Halicarnassus and Augustan Rome: Rhetoric, Criticism and Historiography, red. R.L. Hunter, C. de Jonge, Cambridge–New York 2019.

Driediger-Murphy L.G., Falsifying the Auspices in Republican Politics, w: Institutions and Ideology in Republican Rome: Speech, Audience and Decision, red. H. van der Blom, C. Gray, C. Steel, Cambridge 2018.

Geist S. Der gescheiterte Feldherr (dux ferox). Der besiegte römische Feldherr als literarische Figur bei römischen Niederlagen, dargestellt an ausgewählten schweren Niederlagen von der Frühen Republik bis zu Augustus, Berlin 2009.

Hölkeskamp K.-J., The Roman republic as theatre of power: the consuls as leading actors, w: Consuls and Res Publica: Holding High Office in the Roman Republic, red. H. Beck et al., Cambridge 2011.

Jouteur I., La Dira du livre XII de l’Éneide et l’influence de la mantique romaine sur le mythe des Furies (Virgile, En., XII, 842–870), „Euphrosyne” 2015, 43.

Kippenberg H.G., Magic in Roman civil discourse, w: Envisioning Magic: A Princeton Seminar and Symposium, red. P. Schäfer, H.G. Kippenberg, Leiden 1997.

Kuin I.N., Deaf to the Gods: Atheism in Plutarch’s De superstition, w: Plutarch’s Religious Landscapes, red. R. Hirsch-Luipold, L.R. Lanzillotta, Leiden 2021.

Lefebvre B., La bataille de Carrhes (53 av. J.-C.): de la défaite au désastre patriotique, „Pallas” 2019, 110.

Mommsen T., Le Droit public romain, t. 1, Paris 1892.

Oppermann I. Zur Funktion historischer Beispiele in Ciceros Briefen, Leipzig 2000.

Phillips III C.R., “Nullum Crimen sine Lege”: Socioreligious Sanctions on Magic, w: Magika Hiera: Ancient Greek Magic and Religion, red. C.A Faraone, D. Obbink, New York 1991.

Rafferty D., Provincial allocations in Rome 123–52 BCE, Stuttgart 2019.

Rives J.B., Magic in the XII Tables Revisited, „Classical Quarterly” 2002, 52.

Scheid J., Quand faire, c'est croire. Les rites sacrificiels des Romains, Paris 2005.

Scheid J., Les pontifes romains et le parjure, w: Manières de penser dans l’Antiquité méditerranéenne et orientale. Mélanges offerts à Francis Schmidt, red. C. Batsch, M. Vartejanu-Joubert, Leyde–Londres 2009.

Simpson A.D., The Departure of Crassus for Parthia, „Transactions and Proceedings of the American Philological Association” 1938, 69.

Traina G., La resa di Roma. 9 giugno 53 a.C., battaglia a Carre, Roma 2011.

van der Blom H., Cicero's Role Models: The Political Strategy of a Newcomer, Oxford 2010.

Ward A.M., Marcus Crassus and the late Roman Republic, Columbia–London 1977.

Wardle D., Cicero on Divination: De Divinatione, Book 1, Oxford 2006.

Weggen K., Der lange Schatten von Carrhae. Studien zu M. Licinius Crassus, Hamburg 2011.

Woodman A.J., Velleius Paterculus: the Caesarian and Augustan Narrative (2.41–93), Cambridge 1983.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.223-236
Data publikacji: 2025-10-31 08:35:58
Data złożenia artykułu: 2025-02-04 00:15:47


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Danuta Musiał

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.