Waluty obce wykonane ze złota dewizowego – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2025 r., III FSK 154/23
Streszczenie w języku polskim
Glosowany wyrok dotyczy kwestii z zakresu podatku od czynności cywilnoprawnych oraz zastosowania terminów z zakresu prawa dewizowego, tj. „walut obcych” i „złota dewizowego”. Glosa składa się z trzech części, tj. wprowadzenia, stanu faktycznego i prawnego oraz podsumowania. W pierwszej z nich autor omówił pojęcie waluty w ujęciu prawnym i ekonomicznym, podstawowe formy pieniądza oraz systemy walutowe. W kolejnej zaś przedstawił on stan faktyczny oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, który poprzedzało wydanie interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. W glosowanym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że ustawodawca objął wszystkie monety i banknoty – będące poza krajem środkami płatniczymi – zakresem definicji „waluty obce” bez względu na to, czy te środki płatnicze posiadają jednocześnie status „złota dewizowego”. W związku z tym sprzedaż monet wykonanych ze złota, które stanowią środek płatniczy poza obszarem państwa polskiego, jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych, tak jak sprzedaż walut obcych. W podsumowaniu autor glosy podzielił poglądy Naczelnego Sądu Administracyjnego, stwierdzając, że podstawowe znaczenie w przedmiotowej sprawie ma funkcja płatnicza złotych monet poza obszarem państwa polskiego. Co istotne, nie ma na to wpływu wykonanie ich z tzw. złota dewizowego, w rozumieniu ustawy Prawo dewizowe, oraz to że wartość ich wewnętrzna, i co za tym idzie cena rynkowa, jest wyższa od wybitego nominału.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bibliografia
Literatura
Adamczewski T., Pieniądz i problem jego wartości, Poznań 1931.
Dybowski T., Pyrzyńska A., Świadczenia pieniężne [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. tomu E. Łętowska, red. naczelny Z. Radwański, Warszawa 2013.
Dybowski T., Świadczenia pieniężne [w:] System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red tomu Z. Radwański, red. naczelny W. Czachórski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański-Łódź 1981.
Fabierkiewicz W., Nauka o pieniądzu, Warszawa 1932.
Fojcik-Mastalska E., Prawo dewizowe. Komentarz, Wrocław 2008.
Fojcik-Mastalska E., Sawicka K., Podstawy prawa celnego i dewizowego, Wrocław 2001.
Grzegorczyk T., Ustawa prawo dewizowe. Komentarz, Warszawa 2003.
Jastrzębski R., Pieniądz i kredyty walutowe w prawie polskim. Wybrane zagadnienia prawnohistoryczne [w:] Kredyty walutowe. Perspektywa prawa krajowego i europejskiego, red. P. Sobolewski, Warszawa 2024.
Karpiński Z., Waluta złota i pozłacana, Warszawa 1928.
Krzyżanowski A., Nauka o pieniądzu i kredycie, Warszawa-Kraków 1922.
Kubiak R., Prawo dewizowe, Warszawa 2004.
Luszniewicz J., Początki systemu gold standard [w:] Między stabilizacją a ekspansją. System finansowy w służbie modernizacji (z warsztatów badawczych historyków gospodarczych), red. J. Łazor, W. Morawski, Wrocław 2014.
Mariański A., Strzelec D., Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ustawa o opłacie skarbowej. Komentarz, Gdańsk 2005.
Morawski W., Zarys powszechnej historii pieniądza i bankowości, Warszawa 2002.
Ofiarski Z., Prawo dewizowe. Komentarz, Kraków 2003.
Ofiarski Z., Ustawa o opłacie skarbowej. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2018.
Prawo obrotu pieniężnego. Komentarz, red. naukowa A. Mikos-Sitek, A. Nowak-Far, P. Zapadka, Warszawa 2023.
Skoczylas J.J., Prawo dewizowe. Komentarz, Warszawa 2003.
Skoczylas J.J., Zarys prawa dewizowego, Kraków 2001.
Waluga M., Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2009.
Żabiński Z., Istota prawna jednostki pieniężnej, „Studia Cywilistyczne”, 1965, t. VI.
Żabiński Z., Próba nowoczesnej cywilnoprawnej konstrukcji pojęcia pieniądza i zapłaty, ,,Państwo i Prawo” 1972/8-9.
Akty prawne
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz.U. 2022, poz. 2025).
Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. 2024, poz. 295, zm. Dz.U. 2025, poz. 680).
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe (t.j. Dz.U. 2024, poz. 1131).
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. 2024, poz. 361 ze zm.).
Obwieszczeniu Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 10 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia wykazu walut wymienialnych (Monitor Polski 2018, poz. 398).
Obwieszczenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 15 maja 2023 r. w sprawie ogłoszenia wykazu walut wymienialnych (Monitor Polski 2023, poz. 522).
Orzecznictwo
Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 29 września 2022 r., I SA/Wr 48/22, www.orzeczenia.nsa.gov.pl; LEX nr 3455635.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/glosa.2025.4.67-75
Data publikacji: 2025-12-19 12:03:55
Data złożenia artykułu: 2025-07-17 17:47:42
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Glosa. Prawo Gospodarcze w Orzeczeniach i Komentarzach

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.