Rola specjalistycznego sądu polubownego na przykładzie Sądu Arbitrażowego przy Stowarzyszeniu Brokerów Ubezpieczeniowych w Polsce z siedzibą we Wrocławiu
Streszczenie w języku polskim
Zauważalny kryzys polskiego wymiaru sprawiedliwości jest istotną szansą dla alternatywnych metod rozwiązywania sporów, a przede wszystkim dla sądownictwa polubownego. W nauce prawa cywilnego podkreśla się liczne zalety tej alternatywnej metody rozstrzygania sporów. W sądownictwie arbitrażowym zauważalna jest tendencja w zakresie specjalizacji stałych sądów polubownych w określonych rodzajach sporów, co pozwala na bardziej efektywne ich rozpatrywanie. Na łamach niniejszego artykułu naukowo-badawczego dokonano wyodrębnienia i analizy przesłanek przemawiających za koniecznością specjalizacji w ramach funkcjonujących stałych sądów arbitrażowych, a następnie wykazano korzyści płynące z utworzenia sądu arbitrażowego dedykowanego wysoce wyspecjalizowanej branży brokerskiej. Zaletą fachowych instytucji arbitrażowych jest zapewnienie lepiej dostosowanych – do konkretnych sektorów – zasad postępowania arbitrażowego, mających za przedmiot zwiększenie szybkości i efektywności postępowań, a także obniżenie ich kosztów. Branża brokerska, której problematyka występuje w prawie cywilnym, handlowym i administracyjnym, wymyka się tradycyjnemu sądownictwu powszechnemu. Z tych też przyczyn Sąd Arbitrażowy przy Stowarzyszeniu Brokerów Ubezpieczeniowych w Polsce z siedzibą we Wrocławiu jest wyspecjalizowanym sądem arbitrażowym, oferującym swoje usługi głównie uczestnikom rynku ubezpieczeń, w tym w szczególności brokerom ubezpieczeniowym. Jego funkcjonowanie ukierunkowane na rozpoznawanie sporów w tej wąskiej dziedzinie wiedzy gwarantuje stronom fachowe podejście do rozwiązania ich sprawy, przy zagwarantowaniu znajomości niuansów branży i zrozumienia racji oraz potrzeb obu stron sporu. Tak zaproponowane ujęcie tematu (do którego opracowania wykorzystano metody dogmatyczno-prawną, teoretyczno-prawną, przegląd literatury i orzecznictwa, a także studium konkretnego przypadku) z jednej strony ukazuje zalety funkcjonowania sądu specjalistycznego dedykowanego podmiotom rynku brokerskiego, z drugiej zaś zachęca do dyskusji nad zasadnością profilowania działalności innych stałych sądów polubownych pod potrzeby i specyfikę danej branży.
Słowa kluczowe
Bibliografia
Literatura
Asłanowicz M., Sąd polubowny (arbitrażowy). Komentarz do art. 1154–1217 KPC, Warszawa 2017.
Bałos I., O potrzebie utworzenia stałego sądu polubownego do spraw własności przemysłowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014, nr 2.
Broda M.Z., Słonie, lwy, rekiny, tygrysy, wilki, „Miesięcznik Ubezpieczeniowy” 2024, t. 21, nr 5.
Brol J., Bariery na drodze alternatywnego rozwiązania sporów w sprawach cywilnych. Sądownictwo polubowne (arbitrażowe), „Prawo w Działaniu” 2008, nr 6.
Cybulska A., Komunikat z badań nr 40/2024. Zaufanie społeczne, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, kwiecień 2024.
Fras M. [w:] B. Kucharski, K. Malinowska, D. Maśniak, M. Szaraniec, M. Fras, Dystrybucja ubezpieczeń. Komentarz, Warszawa 2020, art. 3, https://sip.lex.pl/#/commentary/587816681/614121/fras-mariusz-i-in-dystrybucja-ubezpieczen-komentarz?cm=URELATIONS [dostęp: 21.05.2025].
Gębiś Ł., Are We Dealing with the Trend of Specialised Arbitration?, Kluwer Arbitration Blog, 9.05.2016, https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2016/05/09/are-we-dealing-with-the-trend-of-specialised-arbitration/ [dostęp: 22.05.2025].
Infor.pl, Polubowne rozwiązywanie sporów konsumenckich, 11.01.2018, https://www.infor.pl/prawo/w-sadzie/sady-polubowne/770141,Polubowne-rozwiazywanie-sporow-konsumenckich.html [dostęp: 28.04.2025].
Najwyższa Izba Kontroli, Departament Porządku i Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Informacja o wynikach kontroli pn. Zapewnienie sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2024.
Najwyższa Izba Kontroli, Wymiar sprawiedliwości w kryzysie (zapis konferencji prasowej), https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/bezpieczenstwo/sprawne-funkcjonowanie-wymiaru-sprawiedliwosci. html [dostęp: 28.04.2025].
Pruś P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478–1217, red. M. Manowska, LEX/el. 2022, art. 1154, https://sip.lex.pl/#/commentary/587898910/696350/manowska-malgorzata-red-kodeks-postepowania-cywilnego-komentarz-
aktualizowany-tom-ii-art-478-1217?cm=URELATIONS [dostęp: 22.05.2025].
Rajski J., Etos arbitrażu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013, nr 5.
Sąd Arbitrażowy przy Stowarzyszeniu Brokerów Ubezpieczeniowych w Polsce, Ubezpieczyciele pasywni wobec polubownego rozwiązywania sporów, 1.07.2015, https://sadarbitrazowy.waw.pl/index.php?mact=News,cntnt01,detail,0&cntnt01articleid=7&cntnt01returnid=69 [dostęp: 28.06.2025].
Weitz K., Sądownictwo polubowne a sądy państwowe, „Przegląd Sądowy” 2007.
Akty prawne
Regulamin Sądu Arbitrażowego przy Stowarzyszeniu Brokerów Ubezpieczeniowych w Polsce, https://sadarbitrazowy.waw.pl/uploads/images/REGULAMIN%20S%C4%84DU%20ARBITRA%C5%BBOWEGO%20PRZY%20SBU%2001.07.2021.pdf [dostęp: 20.05.2025].
Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz.1214 ze zm.).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz.1568 ze zm.).
Orzecznictwo
Wyrok SN z dnia 16 listopada 2016 r., I CSK 780/15, LEX nr 2195669.
Wyrok SN z dnia 3 czerwca 1987 r., I CR 120/87, LEX nr 3410.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/adr.2024.2.27-40
Data publikacji: 2025-09-17 09:20:10
Data złożenia artykułu: 2025-05-22 22:13:39
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Klaudia Kozłowska

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.